Με τον όρο ορχήστρα αναφερόμαστε σε ένα μουσικό σύνολο
μικρής ή μεγάλης κλίμακας. Ανάλογα με τη συγκρότησή της ή το είδος της μουσικής
που υπηρετεί, διακρίνεται σε:
- Ορχήστρα δωματίου -- μικρή ορχήστρα εγχόρδων ή/και πνευστών πoυ συνήθως μπορεί να αποδώσει στα πλαίσια μιας μικρής αίθουσας μουσικής
- Συμφωνική ορχήστρα ή Φιλαρμονική -- ορχήστρα μεγάλων διαστάσεων με κλασικό κυρίως ρεπερτόριο
- Τζαζ Ορχήστρα -- ευρύτερης (big band) ή περιορισμένης συγκρότησης
- Ορχήστρα εμβατηρίων -- ορχήστρα κατά κύριο λόγο πνευστών και κρουστών οργάνων.
 |
| Ορχηστρα Δουβλινου |
Μπαρόκ ορχήστρα
Αρχικά, η μπαρόκ ορχήστρα αποτελούνταν μόνο από έγχορδα και
επιπρόσθετα όργανα του λεγόμενου συνεχούς βάσιμου ή μπάσο κοντίνουο (basso
continuo), όπως ήταν το τσέμπαλο ή το λαούτο. Στα πλαίσια της αναζήτησης και
άλλων ηχοχρωμάτων, προστέθηκαν σταδιακά και πνευστά όργανα όπως το όμποε.
Χάλκινα πνευστά όργανα και κρουστά, χρησιμοποιούνταν μόνο σε ειδικές
περιπτώσεις για τον ιδιαίτερο "χρωματισμό" των μουσικών έργων.
Στα τέλη της μπαρόκ περιόδου, οι ορχήστρες διακρίνονται για
τα εξής χαρακτηριστικά τους:
- Κυριαρχούν τα έγχορδα,
- Χρησιμοποιούνται λίγα ξύλινα πνευστά όπως όμποε, φλάουτο ή φαγκότο,
- Χάλκινα πνευστά ή κρουστά χρησιμοποιούνται κατά περίσταση,
- Είναι ολιγομελείς με 10-12 έγχορδα και περίπου 6 πνευστά (πλήρης ορχήστρα),
- Η ορχήστρα διευθύνεται ουσιαστικά από τον μαέστρο ο οποίος παίζει το συνεχές βάσιμο στο τσέμπαλο.
- Χαρακτηριστικά δείγματα μπαρόκ ενορχηστρώσεων αποτελούν οι ορχηστρικές εισαγωγές των Χαίντελ και Μπαχ αυτής της περιόδου.
 |
| Διάταξη Οργάνων |
Διάταξη των οργάνων
Τα όργανα της συμφωνικής ορχήστρας διακρίνονται από μία
συγκεκριμένη διάταξη στο χώρο, όπως αυτή διαμορφώθηκε κατά το 18ο αιώνα
(κλασική διάταξη). Από το 1945 ακολουθείται κατά περίσταση και η λεγόμενη
αμερικάνικη διάταξη, παραλλαγή της κλασικής και για μεγαλύτερη ορχήστρα.
Αρκετές φορές ακολουθούνται και άλλες διατάξεις, ανάλογα με την ιδιαιτερότητα
ενός μουσικού έργου ή την ακουστική του χώρου.
Η ορχήστρα της όπερας τοποθετείται μεταξύ της σκηνής και της
πλατείας του θεάτρου.
Έλλη Παπανικολάου
